schrijfvaardigheid jongeren

In Nederland verschijnt een onrustwekkend beeld: veel middelbare scholieren beheersen het basisniveau van schrijfvaardigheid niet. Ongeveer 17% van de tweedejaars scholieren haalt het zogeheten niveau 1F voor schrijven niet. In het vmbo-basis en -kader is dat zelfs 40%¹.

Duizenden jongeren hebben dus moeite met het schrijven van eenvoudige, begrijpelijke teksten. En dat terwijl dit niveau eigenlijk al aan het einde van de basisschool behaald zou moeten zijn. Het probleem is groot, maar niet nieuw. De aandacht ervoor groeit gelukkig wel. Steeds meer onderzoekers, docenten en ouders slaan alarm³.

Kort & simpel

• Jongeren hebben moeite met schrijven.
• 17% haalt het basisniveau schrijven niet.
• Schrijven helpt je om beter te leren en denken.
• Jongeren schrijven steeds minder.
• Samen kunnen we schrijven weer leuk maken.

Waarom schrijven belangrijk is

Schrijven is veel meer dan een vaardigheid voor op school. Het helpt je om informatie beter te verwerken, om gedachten te ordenen en om jezelf duidelijk uit te drukken. Wie goed kan schrijven, kan vaak ook beter lezen, luisteren en redeneren. Schrijven maakt je zelfredzamer, zowel op school als later in studie, werk en dagelijks leven.

Toch schrijven jongeren steeds minder. Slechts een kwart van de scholieren schrijft uit zichzelf, bijvoorbeeld in een dagboek of op sociale media². Daarmee verdwijnt niet alleen een vaardigheid, maar ook een manier om grip te krijgen op wat je denkt en voelt. En het versterkt een vicieuze cirkel: wie schrijven lastig vindt, doet het minder vaak. En wie minder oefent, wordt er niet beter in.

Waarom gaat het mis?

De oorzaken zijn divers:
• Jongeren schrijven minder vaak, en als ze schrijven, gebeurt dat meestal digitaal en in korte berichten.
• Op school ligt de nadruk bij het vak Nederlands niet altijd op schrijfonderwijs, en andere vakken besteden er vaak helemaal geen aandacht aan¹.
• Docenten geven aan dat ze weinig tijd hebben om goede feedback te geven op geschreven werk.
• Thuis groeien veel kinderen op in een omgeving waar weinig geschreven of gelezen wordt.

Daar komt bij dat veel jongeren schrijven simpelweg niet leuk vinden. Het voelt als iets dat moet, niet als iets waarmee je iets moois kunt maken of jezelf kunt laten zien. Terwijl motivatie juist een belangrijke voorwaarde is om beter te worden⁴

Onze missie: schrijven weer leuk maken

Bij Correctbook zetten we ons al tien jaar in voor het verbeteren van geletterdheid. We begonnen in Afrika, waar we nog steeds actief zijn. Maar ook in Nederland zien we nu een groeiende noodzaak om actie te ondernemen. Want ook hier staat de basisvaardigheid schrijven onder druk.

Wij geloven “Wie schrijft, die blijft”. Daarom willen we schrijven weer toegankelijk en plezierig maken. Met onze uitwisbare notitieboeken maken we schrijven laagdrempelig en duurzaam. En we moedigen mensen aan om vaker te schrijven. Niet alleen op school, maar ook thuis, op werk of onderweg.

Of je nu een boodschappenlijstje maakt, je gedachten opschrijft of een brief aan jezelf schrijft: elk schrijfmoment telt. Door schrijven een vast onderdeel te maken van het dagelijks leven, groeit niet alleen de vaardigheid, maar ook het zelfvertrouwen.

Wat kun je doen?

Iedereen kan bijdragen:

  • Scholen kunnen meer tijd en ruimte geven aan schrijfonderwijs, in verschillende vakken.
  • Ouders kunnen thuis het goede voorbeeld geven door zelf te schrijven en hun kinderen uit te nodigen dat ook te doen.
  • Bedrijven kunnen een schrijf- en leescultuur stimuleren op de werkvloer.
  • Jongeren zelf kunnen elke dag een paar minuten schrijven over wat hen bezighoudt.

Het hoeft niet perfect. Het hoeft niet lang. Als het maar gebeurt.

Schrijven versterkt je brein

Als je schrijft, gebruik je je hersenen op een andere manier dan bij praten of typen. Je kiest woorden, structureert gedachten en verwerkt informatie dieper. Je leert je eigen stem kennen, ontdekt wat je belangrijk vindt, en kunt beter reflecteren.

Schrijven geeft overzicht en rust. Het helpt je om hoofd- en bijzaken te onderscheiden. En het maakt je sterker, omdat je leert hoe je jouw ideeën en gevoelens helder kunt overbrengen.

Samen voor een schrijfvaardige toekomst

De cijfers zijn duidelijk. De urgentie is groot. Maar de oplossing is dichtbij. Schrijven is een vaardigheid die je kunt oefenen, op elke leeftijd, in elke context. Als we het samen weer normaal maken om te schrijven, verandert er iets. Niet alleen in taalvaardigheid, maar ook in hoe mensen zich ontwikkelen en verbinden.

Bij Correctbook geloven we dat ieder mens taalvaardig mag zijn. En dat begint bij schrijven. Laten we samen werken aan een wereld waarin iedereen durft en kan schrijven. Voor zichzelf, voor elkaar, voor de toekomst.